در سال ‌های اخیر، جریان بزرگ و رو به رشدی از تحقیقات حسابداری مدیریتی وجود داشته است که بر معمای نظری تمرکز دارد و غالبا به عنوان پارادوکس آژانس های با سابقه (نهادینه شده) مورد اشاره قرار گرفته است. این بدان معنی بوده که چگونه آژانس های با سابقه می ‌توانند بصورت عمدی یا غیرعمدی، ساختارهای اجتماعی را تغییر دهند زمانی که تفسیرها، مقاصد و عقلانیت ها با این ساختارها شکل می ‌گیرند؟ به عنوان وسیله ‌ای برای پرداختن به این پارادوکس توضیح می ‌دهیم که چگونه شش ویژگی ساختارهای اجتماعی، یعنی عمومیت، عدم کفایت، ابهام، چندگانگی، نهادینه شدن و انعکاس پذیری می ‌توانند به عنوان منابع آژانس های با سابقه عمل کنند. این چارچوب که GIAMER نامیده می شود برای شیوه‌ های رایج گره زدایی تحلیلی از توضیح پارادوکس در حوزه حسابداری مدیریتی و پیشنهاد ایده‌ هایی برای تحقیقات آینده استفاده می ‌شود. ما این سرمقاله را با ارائه سه مقاله گنجانده شده در این مساله خاص به پایان می رسانیم.

۱- مقدمه

ساختارهای اجتماعی بطور سنتی به عنوان نیروهایی بیان شده اند که فعالیت های اجتماعی را به شیوه ای شکل می دهند که معمولا همبستگی و پیوستگی را تقویت می کنند (به عنوان مثال به تحقیق گیدنز، ۱۹۷۹، ۱۹۸۴ رجوع کنید). با وجود اینکه این تاریخچه به ما آموخته است که حتی شیوه های تقویت شده و قابل قبول نیز ممکن است تحت تاثیر تغییرات در طول زمان قرار گیرند. حداقل در ادبیات حسابداری مدیریتی (MA)، علاقه زیادی به تحقیق در مورد چالش نظریه ای وجود دارد که در تقاطع این دو دیدگاه متضاد بوجود می آید و اغلب به عنوان پارادوکس آژانس با سابقه مورد اشاره قرار گرفته است (انگلوند و همکاران، ۲۰۱۳؛ کاوالسکی و همکاران، ۲۰۱۳؛ کیلفویل و ریچاردسون، ۲۰۱۱؛ شارما و همکاران، ۲۰۱۴؛ یانگ و مودل، ۲۰۱۳). این معضل (چالش) بصورت زیر است: اگر آژانس ها در ساختارهای اجتماعی نهادینه شده باشند که عمدتا تفاسیر، مقاصد و عقلانیت آنها را ارائه می کند، چگونه می توانند بصورت عمدی یا غیر عمدی این ساختارها را تغییر دهند؟ در حالی که پارادوکس به عنوان چنین چیزی، ابتدا در حدود دو دهه گذشته تدوین گردیده است (به عنوان مثال به تحقیقات امیربایر و میچ، ۱۹۹۸؛ هولم، ۱۹۹۵ رجوع کنید)، ادراک ما از آن قطعا در طول زمان تکامل یافته است بصورتی که محققان از رشته های مختلف (از جمله MA) آن را از دیدگاه های مختلف و با استفاده از دیدگاه های نظری متفاوت مورد بحث قرار داده اند. به طور خاص، ادراک ما بصورت قابل ملاحظه ای گسترش یافته است بطوری که محققان، این پارادوکس را به نظریاتی مرتبط نموده اند که ادعا می شود که بر دوگانگی دیدگاه قبلی در رابطه بین ساختار و آژانس غلبه می کند (به عنوان مثال به تحقیقات امیربایر و میچ، ۱۹۹۸؛ گیدنز، ۱۹۸۴؛ مکینتاش و اسکاپنز، ۱۹۹۰؛ سوئول، ۱۹۹۲ رجوع کنید). با توجه به گسترش این دیدگاه، اکنون تلاش می شود که برخی از بینش های به دست آمده را خلاصه نموده و مورد ارزیابی قرار داد و همچنین شیوه های تحقیقات آینده مورد بحث قرار می گیرند.

برای این منظور است که ما این سرمقاله را به مساله خاص حسابداری مدیریتی و پارادوکس آژانس با سابقه اختصاص می دهیم. علاوه بر معرفی سه مقاله گنجانده شده در این مساله خاص، هدف ما سه گانه بوده و عبارت است از: (i) ارائه یک چارچوب ترکیبی که شش توضیح کلی پارادوکس آژانس باسابقه را شناسایی می کند. (ii) استفاده از این چارچوب برای تجزیه و تحلیل و طبقه بندی که معمولا در توضیح پارادوکس در حوزه تحقیقاتی MA رخ می دهد و مبتنی بر آن (iii) ارائه بحث در مورد تعدادی از بینش های اصلی و جهت گیری های آینده. بخش های باقیمانده این سرمقاله را بصورت زیر سازماندهی می کنیم. ابتدا، یک مرور کلی از استدلال های پایه تحت این پارادوکس ارائه می دهیم و اینکه این پارادوکس چگونه در ادبیات نهادگرا مورد بحث قرار گرفته است. براساس دیدگاه دوگانگی رابطه بین ساختار و آژانس (گیدنز، ۱۹۸۴)، ما توضیح می دهیم که چگونه این شش ویژگی متفاوت بوده اما مرتبط هستند، این ویژگی های ساختارهای اجتماعی می توانند به عنوان منابع آژانس با سابقه عمل کنند بصورتی که آنها با آژانس های آگاه در موقعیت های زمانی و مکانی خاص ترسیم می شوند. این ویژگی ها عبارت از عمومیت، عدم کفایت، ابهام، چندگانگی، نهادینه شدن و انعکاس پذیری بوده که با هم چارچوب GIAMER را تشکیل می دهند. در بخش بعدی از این چارچوب در مورد شناسایی، طبقه بندی و منابع معمول رخ دادن آژانس با سابقه در ادبیات MA بحث می کنیم. این سرمقاله، با بحث پیرامون مسائلی دنبال شده است که این چارچوب را به پیش می برند و چندین شیوه برای تحقیقات آینده حاصل می نماید. ما با ارائه مقالات گنجانده شده در این مساله خاص، این سرمقاله را به پایان می رسانیم.

Abstract

In recent years there has been a large and growing stream of management accounting research focusing on the theoretical puzzle often referred to as the paradox of embedded agency. That is, how can embedded agents come to (un-)intentionally change social structures when their interpretations, intentions, and rationalities are all shaped by these very structures? As a means of addressing this paradox we elaborate on how six qualities of social structures may work as sources of embedded agency, namely their Generality, Inadequacy, Ambiguity, Multiplicity, Embeddedness, and Reflexivity. This so-called GIAMER framework is then used to analytically disentangle common ways of explaining the paradox within the management accounting area and to propose ideas for future research. We close the editorial by presenting the three papers included in this Special Issue.

Keywords: Management accounting,Paradox,Social structure,Embedded agency,Change,Duality

Introduction

Social structures have traditionally been seen as forces that shape social practices in ways that typically reinforce conformity and continuity (see e.g. Giddens, 1979, 1984). Despite this though, history has taught us that even the most ingrained and taken-for-granted practices may undergo change over time. Not least in the management accounting (MA) literature, there has been a large and growing interest in exploring the theoretical dilemma that arises in the intersection of these two contradictory insights, often referred to as the paradox of embedded agency (Englund et al., 2013; Covaleski et al., 2013, Kilfoyle and Richardson, 2011; Sharma et al., 2014; Yang and Modell, 2013). The dilemma is as follows: if agents are embedded in social structures which largely condition their interpretations, intentions, and rationalities, how can they come to (un-)intentionally change these very structures?

While the paradox as such was formulated for the first time some two decades ago (see e.g. Emirbayer and Mische, 1998; Holm, 1995), our understanding of it has arguably evolved over time as researchers from different disciplines (including MA) have discussed it from different viewpoints and by means of different theoretical perspectives. In particular, our understanding has developed rather significantly as researchers have come to relate the paradox to theories that claim to have overcome the previously dominating dualistic view on the relationship between structure and agency (see e.g. Emirbayer and Mische, 1998; Giddens, 1984; Macintosh and Scapens, 1990; Sewell, 1992).

Given this development, the time now seems opportune to try to summarize and assess some of the insights gained, and also to discuss avenues for the future. It is to this end that we turn in this editorial to the Special Issue on management accounting and the paradox of embedded agency. Besides introducing the three papers included in the Special Issue, our aim is threefold, namely to; (i) provide a synthesizing framework that identifies six generic explanations of the paradox of embedded agency; (ii) use the framework to analyze and classify commonly occurring explanations of the paradox in extant MA research, and based on this; (iii) discuss a number of key insights and directions for the future.