رفتار شهروندی سازمانی- مبانی و چارچوب نظری پیشینه تحقیق داخلی و خارجی

کد محصول: PMD59

تعداد صفحات :   ۴۸  صفحه

فرمت فایل WORD

قیمت:   ۱۰۰۰۰    تومان

مبانی نظری ، ادبیات ، پیشینه تحقیق داخلی ، پیشینه تحقیق خارجی در مورد رفتار شهروندی سازمانی

بخشی از متن

رفتار شهروندی سازمانی

در دنیای کنونی اکثر مدیران خواهان کارکنانی هستند که بیش از وظایف شرح شغل خود فعالیت کنند. آنها به دنبال کارکنانی هستند که به فراسوی انتظارات می¬روند، به میل و خواست خود به رفتارهایی دست میزنند که جزء وظایف رسمی شغلی¬شان نیست (زارع،۱۳۸۳: ۱۵۳).

هنگامی که انسان در جامعه سازمانی قرار می¬گیرد انتظارات خاصی از وی بوجود می¬آید برای مثال رفتار کارمند باید به گونه¬ای باشد که بیش از نقش و فراتر از وظایف رسمی وی برای رسیدن به اهداف سازمانی باشد. مقولۀ «رفتار شهروندی سازمانی» موضوعی نوین و جذابی است که اندک زمانی بیش از ظهور آن در علم مدیریت نمی¬گذرد. این مقوله در واقع ترکیبی از رفتار سازمانی و روانشناسی اجتماعی است که ریشه در فرهنگ و فطرت انسان دارد که در ادامه به تشریح و بسط آن اقدام گشته است.

۲-۳-۱-۱) تعریف رفتار شهروندی سازمانی

تقریباً در حدود ۴۰ سال قبل، کاتز  (۱۹۶۴) اهمیت طبقه¬¬ای از رفتارهای اختیاری و خودجوش را خاطر نشان ساخت که فراتر از الزامات آشکار نقشی است، امّا برای کارایی و سودمندی سازمانی لازم و ضروری است. واژه رفتار شهروندی سازمانی برای اولین بار توسط ارگان  و همکارانش در سال ۱۹۸۳ به کار گرفته شد (ابراهیم¬زاده،۱۳۹۰: ۲۲). همچنین توسعه این مفهوم از نوشتارهای بارنارد  در سال ۱۹۳۸ در مورد تمایل به همکاری و مطالعات کاتز در مورد عملکرد و رفتارهای خودجوش و نوآورانه در سال¬های ۱۹۶۴، ۱۹۶۶ و ۱۹۷۸ ناشی شده است (کاسترو؛ آرماریو و رویز ،۲۰۰۴: ۲۷).

رفتار شهروندی سازمانی عبارت است از رفتار اختیاری کارکنان که موجبات ارتقای عملیات کارایِ سازمان را فراهم می¬سازد، امّا مستقیماً توسط سیستم پاداش رسمی سازمان شناسایی و مورد تقدیر واقع نمی¬شود؛ این رفتار یک فعالیت ابتکاری و ارادی است که کارکنان فراتر از شرح شغل تعریف شده انجام می¬دهند که برای سازمان بسیار حیاتی و ارزشمند است (باتمون و ارگان ،۱۹۸۳: ۵۸۸).

مقصود از رفتار اختیاری آن است که وقوع رفتار از جانب کارکنان تحت تأثیر الزامات شغلی و قراردادهای موجود در متن کار نیست و فرد آن رفتار را کاملاً داوطلبانه و از روی تمایل و علاقۀ شخصی خود بروز میدهد؛ علاوه بر این از آنجا که رفتار مذکور در شرح وظایف کاری فرد عنوان نشده است شناسایی و تقدیر از آن در سیستم پاداش نیز پیش بینی نشده است و از این¬رو حذف آن رفتار تنبیهی را بدنبال ندارد (ارگان،۱۹۹۷: ۸۹).

بنابراین، از تعریف مذکور اصول کلی زیر را می¬توان استنباط نمود :

۱.       مجموعه¬ای از فعالیت¬های کارکنان که رسماً در شرح وظایف شغلی آنها تشریح نشده است.

۲.       رفتاری اختیاری و از روی میل و اراده کارکنان.

۳.       برای رفتار شهروندی سازمانی، در سیستم پاداش سازمان اجر و پاداشی در نظر گرفته نشده است، بنابراین کارکنان با هدف کسب پاداش این رفتارها را از خود بروز نمی¬دهند.

۴.       رفتارهای مورد بحث برای عملکرد سازمان نقشی مهم و حیاتی دارد و از این¬رو اثربخشی، کارایی و بهرهوری کلی سازمان را متأثر می¬سازد (کاسترو،آرماریو و رویز،۲۰۰۴: ۲۸).

این رفتار با مفهوم نسبتاً جدیدی از تجزیه و تحلیل عملکرد مرتبط است، امّا نشاندهنده بسیاری از مفاهیم قدیمی رفتاری در حوزه انسان و افراد است؛ مفاهیمی که ریشه در اقدامات داوطلبانه بدون در نظر گرفتن پاداش دارد (شارما؛ باجپای و هولانی ،۲۰۱۱ :۶۸). امروزه مفهوم رفتار شهروندی سازمانی در دو حوزۀ کلی شامل رفتار شهروندی کارکنان  و رفتار شهروندی مدیریت  مورد توجه واقع شده است. رفتار شهروندی کارکنان شامل اقدامات اختیاری و فراتر از وظایف و الزامات شغلی کارکنان در جهت بهبود بهره¬وری و انسجام در محیط کار است؛ رفتار شهروندی مدیریت نیز به فعالیت¬هایی اشاره دارد که سازگاری بین اقدامات مدیریت و هنجارهای رایج در محیط کار را فراهم می¬سازد. دو رفتار کارکنان و مدیریت مکمل یکدیگر در رفتار شهروندی سازمانی هستند (بولینو و تورنلی ،۲۰۰۳: ۶۳).

فهرست مطالب

رفتار شهروندی سازمانی       ۳

۲-۳-۱-۱) تعریف رفتار شهروندی سازمانی   ۳

۲-۳-۱-۲) ابعاد رفتار شهروندی سازمانی     ۶

۲-۳-۱-۳) عوامل تأثیرگذار بر رفتار شهروندی سازمانی      ۷

۲-۲-۱) تحقیقات داخلی      ۹

۲-۲-۱-۱) تحقیقات داخلی پیرامون اخلاقکار        ۹

۲-۲-۱-۳) تحقیقات داخلی پیرامون رابطه رفتار شهروندی سازمانی با اخلاقکار و هوش سازمانی      ۱۶

۲-۲-۲) تحقیقات خارجی     ۱۷

۲-۲-۲-۱) تحقیقات خارجی پیرامون اخلاقکار       ۱۷

۲-۲-۲-۲) تحقیقات خارجی پیرامون هوش سازمانی         ۲۲

۲-۲-۲-۳) تحقیقات خارجی پیرامون رابطه رفتار شهروندی سازمانی با اخلاقکار و هوش سازمانی      ۲۵

تحقیقات داخلی:       ۲۹

جدول ۲-۲) خلاصه تحقیقات داخلی ۲۹

جدول ۲-۳) خلاصه تحقیقات خارجی         ۴۰

منابع و مآخذ  ۴۸

الف) منابع فارسی      ۴۸

ب) منابع غیرفارسی   ۵۷