تحلیل رابطه عوامل شغلی با تعهد سازمانی بر اساس مدل ویژگی های شغلی

این فایل موجود نیست فهرست مطالب صرفا جهت معرفی ارائه گردیده است

فهرست مطالب

فصل اول : کلیات تحقیق
مقدمه  ۱
بیان موضوع  ۲
اهمیت و ضرورت تحقیق۷
فرضیه ها یا سوالهای تحقیق۸
هدف اصلی تحقیق۱۰
روش تحقیق۱۰
جامعه آماری، روش نمونه گیری و حجم نمونه۱۱
قلمرو موضوعی، مکانی و زمانی تحقیق۱۱
منابع گرد آوری اطلاعات۱۲
سوابق مربوط۱۲
روش تجزیه و تحلیل داده ها۱۳
مشکلات و تنگناهای احتمالی تحقیق۱۴
تعریف مفاهیم و واژگان اختصاصی طرح۱۴
منابع تحقیق۱۶
فصل دوم: ادبیات موضوع
مقدمه  ۱۸
تعهد سازمانی:
ابعاد و تعاریف تعهد سازمانی ۱۹
تعهد عاطفی  ۱۹
تعهد مستمر   ۲۱
تعهد هنجاری ۲۲
عوامل موثر بر تعهد سازمانی ۲۵
عوامل موثر بر تعهد عاطفی ۲۶
عوامل موثر بر تعهد مستمر ۲۹
عوامل موثر بر تعهد هنجاری  ۳۳
انواع تعهد ۳۵
دیدگاه های نوین درباره تعهد سازمانی ۳۸
دیدگاههایی در مورد کانون های تعهد سازمانی ۳۹
تعهد سازمانی مفهوم یک بعدی یا چند بعدی ۴۰
الگوهای چند بعدی ۴۱
سایر دیدگاهها درباره تعهد سازمانی ۴۱
راه کارهایی برای افزایش تعهد سازمانی ۴۶
رابطه میان تعهد حرفه ای و سازمانی ۴۷
مفهوم تعهد حرفه ای ۴۹
دیدگاههای ناظر بر تعارض تعهد حرفه ای و سازمانی ۴۹
دیدگاهای ناظر بر سازگاری تعهد حرفه ای و سازمانی ۵۱
فرایند ایجاد تعهد سازمانی ۵۲
نتایج مطلوب سطوح مختلف تعهد سازمانی ۵۳
تعهد سازمانی و عملکرد شغلی ۵۶
تعهد سازمانی و رفتارهای مبتنی بر تابعیت سازمانی ۵۷
تعهد سازمانی و ماهیت شغل ۵۸
تعهد سازمانی و تاخیر کارکنان ۵۸
تعهد سازمانی و غیبت کارکنان ۶۰
تعهد سازمانی و ترک خدمت ۶۰
نتایج نا مطلوب سطوح مختلف تعهد سازمانی ۶۳
ارائه مفهومی جدید در تعهد سازمانی ۶۶
تعهد به عنوان یک مفهوم دوبعدی: زمان و طبیعت ۶۸
زمان و تعهد: تعهد قبل از ورود در مقابل تعهد بعد از ورود به سازمان ۶۸
طبیعت تعهد: تعهد ابزاری در مقابل تعهد عاطفی ۶۹
شکلهای تعهد۷۰
تمایل به تعهد: تمایلات ابزاری و هنجاری ۷۰
تعهد عاطفی و ابزاری ۷۲
مدل مطرح شده از توسعه تعهد سازمانی ۷۳
فرایند قبل از ورود (به سازمان) تعهد۷۳
توسعه تعهد سازمانی منتج شده ۷۵
دلایل نظری وعملی مدل ۷۸
استنتاج عملی ۷۸
ویژگی های شغلی:
نظریه های مرتبط با ویژگی های شغلی ۸۰
مدل خصوصیات ویژه شغل ۸۰
تئوری ویژگی های شغل ۸۱
نظریه ویژگی های ضروری شغل ۸۲
الگوی ویژگی های شغلی ۸۳
طراحی مجدد مشخصه های شغل ۸۴
ایجاد شرایط لازم جهت انگیزش درونی ۸۵
مشخصه ها یا ابعاد مختلف شغلی ۸۵
با معنی تلقی نمودن کار ۸۶
احساس مسئولیت ۸۹
آگاهی از نتایج انجام کار ۸۹
توان انگیزشی شغل یا  MPS 90
عوامل و عناصر تعدیل کننده۹۱
دانش و مهارت ۹۲
شدت نیاز به رشد ۹۳
رضایت ناشی از عوامل مربوط به زمینه شغل۹۵
نتایج وپیامدهای طراحی مجدد شغل ۹۸
اثر بخشی کار ۱۰۰
کاهش نسبت غیبت و ترک خدمت ۱۰۰
اقدامات موثر جهت ارتقا ابعاد پنج گانه شغلی ۱۰۱  ترکیب وظایف۱۰۲
تشکیل واحد های طبیعی کار۱۰۲
برقراری ارتباط با ارباب رجوع یا مشتری۱۰۳
گسترش عمودی مشاغل۱۰۳
باز نمودن کانالهای بازخورد۱۰۴
منابع تحقیق۱۰۷
 فصل سوم : روش تحقیق
مقدمه۱۰۹
معرفی سازمان ۱۰۹
روش تحقیق ۱۱۰
جامعه آماری تحقیق ۱۱۰
اندازه نمونه و روش نمونه گیری ۱۱۱
روش نمونه گیری ۱۱۲
روش جمع آوری اطلاعات ۱۱۳
ابزار اندازه گیری تحقیق ۱۱۵
روایی و پایایی ۱۱۵
آزمون پایایی تحقیق ۱۱۷ منابع تحقیق۱۲۱
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها
مقدمه ۱۲۲
بررسی توصیفی اطلاعات ۱۲۳
بررسی استنباطی اطلاعات ۱۲۵
فرضیه اصلی: بین ویژگی های شغلی و تعهد سازمانی فرد رابطه معنی دار وجود دارد ۱۲۵
فرضیه فرعی ۱: بین ویژگی های شغلی و تعهد عاطفی فرد رابطه معنی دار وجود دارد ۱۲۵
بین هویت وظیفه و تعهد عاطفی فرد رابطه معنی دار وجود دارد ۱۲۶
بین اهمیت وظیفه و تعهد عاطفی فرد رابطه معنی دار وجود دارد۱۲۶
بین تنوع وظیفه و تعهد عاطفی فرد رابطه معنی دار وجود دارد۱۲۷
بین استقلال و تعهد عاطفی فرد رابطه معنی دار وجود دارد ۱۲۷
بین دریافت بازخورد و تعهد عاطفی فرد رابطه معنی دار وجود دارد ۱۲۸
فرضیه فرعی ۲: بین ویژگی های شغلی و تعهد مستمر فرد رابطه معنی دار وجود دارد ۱۲۸
بین هویت وظیفه و تعهد مستمر فرد رابطه معنی دار وجود دارد ۱۲۹
بین اهمیت وظیفه و تعهد مستمر فرد رابطه معنی دار وجود دارد۱۲۹
بین تنوع وظیفه و تعهد مستمر فرد رابطه معنی دار وجود دارد ۱۳۰
بین استقلال و تعهد مستمر فرد رابطه معنی دار وجود دارد ۱۳۰
بین دریافت بازخورد و تعهد مستمر فرد رابطه معنی دار وجود دارد ۱۳۱
فرضیه فرعی ۳: بین ویژگی های شغلی و تعهد هنجاری فرد رابطه معنی دار وجود دارد ۱۳۱
بین هویت وظیفه و تعهد هنجاری فرد رابطه معنی دار وجود دارد ۱۳۲
بین اهمیت وظیفه و تعهد هنجاری فرد رابطه معنی دار وجود دارد۱۳۲
بین تنوع وظیفه و تعهد هنجاری فرد رابطه معنی دار وجود دارد۱۳۳
بین استقلال و تعهد هنجاری فرد رابطه معنی دار وجود دارد ۱۳۳
بین دریافت بازخورد و تعهد هنجاری فرد رابطه معنی دار وجود دارد ۱۳۴
بررسی تاثیر جنسیت به عنوان متغییر مداخله گر بر تعهد سازمانی ۱۳۶
بررسی تاثیر تحصیلات به عنوان متغیر مداخله گر بر تعهد سازمانی ۱۳۸
رگرسیون و مدل سازی خطی ۱۴۰
تعین مدل رگرسیونی ویژگی های شغلی و تعهد سازمانی کارکنان ۱۴۱
بررسی صحت معادله رگرسیون۱۴۳
فصل پنجم: نتیجه گیری وپیشنهادات
مقدمه ۱۴۷

نتیجه گیری :
نتیجه گیری میدانی از بررسی رابطه ویژگی های شغلی و تعهد سازمانی ۱۴۸
پیشنهادات:
پیشنهاداتی به مدیران سازمان۱۵۲
پیشنهاداتی به سایر پژوهشگران۱۵۵
پیوستها:
پرسشنامه تحقیق
تجزیه و تحلیل کامپیوتری یافته ها

 چکیده

در متون تحقیقی اخیر نگرش کلی تعهد سازمانی عامل مهمی برای درک و فهم رفتار سازمانی و پیش بینی کننده خوبی برای تمایل به باقی ماندن در شغل می باشد. تعهد و پایبندی مانند رضایت شغلی دو طرز تلقی نزدیک به هم هستند که به رفتارهای مهمی مانند جا به جایی و غیبت اثر می گذارند. همچنین تعهد و پایبندی می تواند پیامدهای مثبت و متعددی داشته باشد. کارکنانی که دارای تعهد هستند نظم بیشتری در کار خود دارند مدت بیشتری در سازمان می مانند و بیشتر کار می کنند. مدیران باید تعهد کارکنان را به سازمان حفظ کنند و برای این امر باید بتوانند با استفاده از مشارکت کارکنان در تصمیم گیری و فراهم کردن سطح قابل قبولی از امنیت شغلی برای آنان تعهد و پایبندی را بیشتر کنند. اندیشه مدیریت موضوع اصلی در نوشته های مدیریت است. این اندیشه یکی از ارزشهای اساسی است که سازماندهی بر آن متکی است و کارکنان بر اساس ملاک تعهد ارزشیابی می شوند. به دلیل اهمیت تعهد کارکنان در سازمانها و تاثیر آن بر افزایش عملکرد کاهش غیبت و ترک خدمت کارکنان در این پژوهش به تحلیل رابطه عوامل شغلی با تعهد سازمانی بر اساس مدل ویژگی های شغلی پرداخته ایم تا از این طریق بتوان تعهد سازمانی کارکنان را افزایش داده و این منبع گرانبها را برای سازمان حفظ کنیم. چرا که ارتقا ابعاد ویژگی های شغلی به دلیل اینکه سبب با معنی تلقی شدن کار ایجاد احساس مسیولیت و آگاهی از نتایج عملکرد برای فرد می گردد در او ایجاد انگیزش کرده و این نیروی انگیزشی سبب رضایت شغلی بهبود عملکرد ترک خدمت و غیبت کمتر و در نهایت سبب تعهد کاری بیشتری می گردد. این تحقیق یک تحقیق توصیفی از نوع پیمایشی می باشد. و روش جمع آوری اطلاعات در این تحقیق کتابخانه و پرسشنامه است. جامعه آماری تحقیق شامل ۴۴۰ نفر و نمونه آماری تحقیق شامل ۱۱۲ نفر از کارکنان بانکهای ملی شهرستان اصفهان می باشد که ۳۶ این افراد را زن و ۶۴ را مرد تشکیل می دهند و بر حسب تحصیلات به چهار طبقه دیپلم(۴۳۱) فوق دیپلم(۲۱۰) لیسانس(۷۵۱) و فوق لیسانس و بالاتر(۸۶) تقسیم شده اند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از رگرسیون استفاده شده است که با تجزیه و تحلیل های انجام شده مشخص شد که ویژگی های شغلی چون تنوع مهارت اهمیت وظیفه هویت وظیفه بازخورد و استقلال با تعهد سازمانی کارکنان با ضریب همبستگی(۱۸۰) و با تعهد عاطفی کارکنان با ضریب همبستگی (۴۰۰) ارتباطی معنی دار دارد. و هیچگونه رابطه ای بین ویژگی های شغلی و تعهد مستمر و تعهد هنجاری کارکنان یافت نشد. در انتها به مدیران سازمان پیشنهاداتی شده است تا از طریق ارتقا ابعاد پنج گانه شغلی تعهد عاطفی کارکنان و بالطبع تعهد سازمانی کارکنان را افزایش دهند. فصل اول کلیات تحقیق مقدمه از آنجا که طبق تحقیقات صورت گرفته رفتار کارکنان در سازمان می تواند متاثر از نگرشهایشان باشد از این رو آگاهی از آنها برای مدیران سازمانها ضروری به نظر می رسد. با وجود این بایستی اذعان کرد آگاهی از همه نگرشهای کارکنان برای مدیران سازمان اهمیت چندانی نداشته و مدیران نیز علاقه ای به دانستن همه این نگرشها ندارند. در واقع مدیران بیشتر علاقه مند به دانستن آن دسته از نگرشهایی هستند که با کار و سازمان مرتبط است. طبق تحقیقات انجام گرفته در این مورد سه نگرش عمده بیشترین توجه و تحقیق را از سوی محققان به خود جلب کرده اند. این سه نگرش عبارتند از -رضایت شغلی (Job Satisfaction) -وابستگی شغل (Job Involvement) – تعهد سازمانی (Organizational Commitment) در این پژوهش به بررسی یکی از این نگرشها یعنی تعهد سازمانی پرداخته شده است. چرا که نیروی انسانی متعهد خود را متعلق به سازمان می¬بیند و برای اهداف سازمان که اهداف خود اوست از خویش مایه می¬گذارد. نسبت به سازمان وابسته شده و خود را با آن هویت می¬بخشد. لذا نیروی انسانی متعهد شاخص عمده برتری یک سازمان نسبت به سازمان¬های دیگر است. این شانس اثربخشی و کارایی سازمان را افزایش می¬دهد. تعهد سازمانی را می¬توان نوعی نگرش احساس وابستگی و تعلق خاطر به سازمان دانست که خود بیانگر نوعی تمایل نیاز و الزام جهت ادامه اشتغال در یک سازمان می¬باشد. و در بر گیرنده سه بعد تعهد عاطفی تعهد مستمر و تعهد هنجاری است. در این راستا هر عاملی که تعهد و تعلق خاطر کارکنان را افزایش دهد مهم و شایان توجه است. به همین منظور در این پژوهش به بررسی رابطه ویژگی های شغلی با تعهد سازمانی پرداخته ایم تا بتوان از طریق ارتقا ابعاد ویژگی های شغلی تنوع مهارت اهمیت وظیفه هویت وظیفه استقلال و بازخورد تعهد سازمانی کارکنان را افزایش داد. بیان موضوع اندیشمندان مدیریت و صاحب نظران رفتار سازمانی پیرامون مقوله تعهد و بوی‍ژه تعهد سازمانی به تفصیل سخن گفته¬اند. مروری بر ادبیات مربوطه نشان می¬دهد. تعهد سازمانی موضوع جدیدی است که بیشتر در دو دهه اخیر بسط و گسترش یافته است. تعهد در زبان فارسی به معنای برگردن گرفتن شرط و پیمان و خود را ملزم به انجام عملی دانستن تعریف شده است (مولایی ۱۳۷۸). بوکانان (۱۹۷۴) تعهد را اینگونه تعریف کرده است تعهد نوعی وابستگی عاطفی و تعصب آمیز به ارزشها و اهداف یک سازمان می¬باشد. وابستگی به نقش فرد در رابطه با ارزشها و اهداف نسبت به سازمان به خاطر خود سازمان جدای از ارزشهای ابزاری آن (مولایی ۱۳۷۸). استیرز و پورتر (۱۹۸۳) تعهد سازمانی را درجه نسبی تعیین هویت فرد با یک سازمان خاص و درگیری و مشارکت او با آن سازمان بیان کرده¬اند. در این تعریف تعهد سازمانی سه عامل را شامل می¬شود ‌(Steers Porter 1983 283) . الف) اعتقاد قوی به اهداف و ارزشهای سازمان ب) تمایل به تلاش قابل ملاحظه به خاطر سازمان ج) آرزو و خواست قوی و عمیق برای ادامه عضویت با سازمان آلن و می یر (۱۹۹۱) معتقدند که تعهد یک حالت روانی است که نوعی تمایل نیاز و الزام جهت ادامه اشتغال در یک سازمان می¬باشد. این اندیشمندان تعهد را به سه بعد تعهد عاطفی تعهد مستمر و تعهد هنجاری تقسیم کرده¬اند (Meyer Allen 1991 61-67). جان کروپانزا و همکاران (۱۹۹۷) تعهد سازمانی را اینگونه تعریف نموده¬اند. تعهد سازمانی نوعی احساس وابستگی و تعلق خاطر به سازمان است (مولایی ۱۳۷۸). آرجریس (۱۹۹۸) معتقد است که تعهد یک مفهوم روابط انسانی است که به توانمند کردن و فعال کردن ذهن انسان اشاره دارد. بدون تعهد اجرای هر تمهید یا ایده جدیدی به سختی پذیرفته میشود (مولایی ۱۳۷۸). در مجموع چنین به نظر می¬رسد که کلیه تعاریف ارایه شده در زمینه تعهد سازمانی در بر گیرنده این سه موضوع کلی است. الف) وابستگی عاطفی به سازمان ب) هزینه¬های متصوره (احتمالی) ناشی از ترک سازمان ج) احساس مسیولیت الزام و تکلیف به باقی ماندن در سازمان در پژوهش حاضر تعریف مورد نظر ما از تعهد سازمانی معطوف به دیدگاه آلن و می یر از تعهد سازمانی است. در مدلی که توسط آلن و می یر(۱۹۸۷) مطرح شده هر یک از این موارد به ترتیب چنین نامیده شده¬اند. (Allen Meyer 1990 1-18) 1. تعهد عاطفی ۲. تعهد عقلانی یا مستمر ۳. تعهد تکلیفی یا هنجاری نقطه مشترک هر سه جز مذکور این است که تعهد یک حالت روانی بوده که در ابتدا روابط کارمند را با سازمان مشخص کرده و ثانیا بطوری ضمنی اشاراتی مبنی بر تداوم یا قطع عضویت فرد در سازمان دارد. تعهد عاطفی بیانگر پیوستگی عاطفی و تعیین هویت کارمند با ارزشها و اهداف سازمان. تعهد مستمر یا عقلانی بیانگر هزینه¬های ناشی از ترک سازمان و لذا اجبار به باقی ماندن در سازمان. تعهد هنجاری بیانگر احساس تکلیف دین و الزام به باقی ماندن در سازمان است. تیوری خاصی که ترنر ولارنس مبتنی بر پیش نیازهای شغلی ارایه کردند سنگ بنای چیزی را گذاشت که می توان بدان وسیله ویژگی های کار را تعریف کرد و به رابطه بین انگیزش عملکرد و رضایت شغلی افراد پی برد. یعنی ریچارد هاکمن وگرگ الدهام توانستند الگوی ویژگی های شغلی را (بر آن اساس ) ارایه کنند (رابینز ۱۳۸۳ ۹۲۸). استونر ودیگران (۱۳۸۲ ۶۱۹) بیان می دارند ریچارد هاکمن و همکارانش می خواستند که کارگرها برای انجام دادن کار خود دارای انگیزه بالایی باشند پنج بعد شغل را در نظر گرفتند. با توجه به الگوی ویژگی های شغلی هر نوع کار یا شغلی را می توان بر حسب پنج بعد اصلی کار به شرح زیر بیان کرد ۱. تنوع مهارت رابینز (۱۳۸۳ ۹۲۸) اظهار می دارد میزان یا درجه ای که کار به مهارتهای مختلف نیاز دارد و کارگر باید چنین مهارتهایی را داشته باشد. مورهد و گریفین (۱۳۸۲ ۲۰۳) بر این اعتقادند تنوع مهارت درجه نیازمندی شغل به فعالیت های متنوع است که لازمه آن داشتن مهارت ها و استعداد های مختلف می باشد. فعالیت های مختلفی که برای انجام کار مورد نظر لازم است و کارگر یا کارمند باید از مهارت ها شایستگی ها و توانایی های خاص خود استفاده کند (رابینز ۱۳۸۳ ۱۸). انواع مهارت هایی که برای انجام وظایف محوله لازم است (استونر ودیگران ۱۳۸۲ ۶۲۰). تنوع مهارتها تعداد و گوناگونی مهارتهای لازم برای انجام کار است. مشاغل نیازمند فعالیتهای مختلفی هستند که دربرگیرنده استفاده از شماری از مهارتها و استعدادها است. هنگامی که وظیفه ای نیازمند فعالیتهای تلاش برانگیز یا مهارتها و استعدادهای مختلف است آن وظیفه از سوی هر فردی که آن را انجام می دهد معنی دار تلقی می شود. هرگاه شغلی مهارت چندگانه کارمند را به کار گیرد آن فرد شغل را شخصا معنی دار می یابد هرچند که به هرصورت آن شغل به طور مطلق دارای اعتبار و اهمیت چندانی نباشد.

مقدمه

 از آنجا که طبق تحقیقات صورت گرفته رفتار کارکنان در سازمان می تواند متأثر از نگرشهایشان باشد، از این رو، آگاهی از آنها برای مدیران سازمانها ضروری به نظر می رسد. با وجود این، بایستی اذعان کرد، آگاهی از همه نگرشهای کارکنان برای مدیران سازمان اهمیت چندانی نداشته و مدیران نیز علاقه ای به دانستن همه این نگرشها ندارند. در واقع مدیران بیشتر علاقه مند به دانستن آن دسته از نگرشهایی هستند که با کار و سازمان مرتبط است. طبق تحقیقات انجام گرفته در این مورد سه نگرش عمده بیشترین توجه و تحقیق را از سوی محققان به خود جلب کرده اند. این سه نگرش عبارتند از:

 –رضایت شغلی (Job Satisfaction)

 –وابستگی شغل (JobInvolvement)

 – تعهد سازمانی (OrganizationalCommitment)

در این پژوهش به بررسی یکی از این نگرشها یعنی تعهد سازمانی پرداخته شده است.

چرا که نیروی انسانی متعهد خود را متعلق به سازمان می­بیند و برای اهداف سازمان که اهداف خود اوست از خویش مایه می­گذارد. نسبت به سازمان وابسته شده و خود را با آن هویت می­بخشد. لذا نیروی انسانی متعهد شاخص عمده برتری یک سازمان نسبت به سازمان­های دیگر است. این شانس اثربخشی و کارایی سازمان را افزایش می­دهد.

تعهد سازمانی را می­توان نوعی نگرش، احساس وابستگی و تعلق خاطر به سازمان دانست که خود بیانگر نوعی تمایل، نیاز و الزام جهت ادامه اشتغال در یک سازمان می­باشد. و در بر گیرنده سه بعد تعهد عاطفی، تعهد مستمر و تعهد هنجاری است. در این راستا هر عاملی که تعهد و تعلق خاطر کارکنان را افزایش دهد مهم و شایان توجه است. به همین منظور در این پژوهش به بررسی رابطه ویژگی های شغلی با تعهد سازمانی پرداخته ایم تا بتوان از طریق ارتقا ابعاد ویژگی های شغلی تنوّع مهارت، اهمیّت وظیفه، هویّت وظیفه، استقلال و بازخورد، تعهد سازمانی کارکنان را افزایش داد.

بیان موضوع

اندیشمندان مدیریت و صاحب نظران رفتار سازمانی پیرامون مقوله تعهد و بوی‍ژه تعهد سازمانی به تفصیل سخن گفته­اند. مروری بر ادبیات مربوطه نشان می­دهد. تعهد سازمانی موضوع جدیدی است که بیشتر در دو دهه اخیر بسط و گسترش یافته است.

تعهد در زبان فارسی به معنای برگردن گرفتن شرط و پیمان و خود را ملزم به انجام عملی دانستن تعریف شده است (مولایی، ۱۳۷۸).

بوکانان (۱۹۷۴) تعهد را اینگونه تعریف کرده است: تعهد نوعی وابستگی عاطفی و تعصب آمیز به ارزشها و اهداف یک سازمان می­باشد. وابستگی به نقش فرد در رابطه با ارزشها و اهداف نسبت به سازمان به خاطر خود سازمان جدای از ارزشهای ابزاری آن (مولایی، ۱۳۷۸).

استیرز و پورتر (۱۹۸۳) تعهد سازمانی را درجه نسبی تعیین هویت فرد با یک سازمان خاص و درگیری  و مشارکت او با آن سازمان بیان کرده­اند. در این تعریف تعهد سازمانی سه عامل را شامل می­شود         ‌(Steers & Porter, 1983, 283) .

الف) اعتقاد قوی به اهداف و ارزشهای سازمان

ب) تمایل به تلاش قابل ملاحظه به خاطر سازمان

ج) آرزو و خواست قوی و عمیق برای ادامه عضویت با سازمان

آلن و می یر (۱۹۹۱) معتقدند که تعهد یک حالت روانی است که نوعی تمایل، نیاز و الزام جهت ادامه اشتغال در یک سازمان می­باشد. این اندیشمندان تعهد را به سه بعد تعهد عاطفی، تعهد مستمر و تعهد هنجاری تقسیم کرده­اند (Meyer & Allen, 1991, 61-67).

جان کروپانزا و همکاران (۱۹۹۷) تعهد سازمانی را اینگونه تعریف نموده­اند. تعهد سازمانی نوعی احساس وابستگی و تعلق خاطر به سازمان است (مولایی، ۱۳۷۸).

آرجریس (۱۹۹۸) معتقد است که تعهد یک مفهوم روابط انسانی است که به توانمند کردن و فعال کردن ذهن انسان اشاره دارد.بدون تعهد اجرای هر تمهید یا ایده جدیدی به سختی پذیرفته میشود (مولایی، ۱۳۷۸).

در مجموع چنین به نظر می­رسد که کلیه تعاریف ارائه شده در زمینه تعهد سازمانی در بر گیرنده این سه موضوع کلی است.

الف) وابستگی عاطفی به سازمان

ب) هزینه­های متصوره (احتمالی) ناشی از ترک سازمان

ج) احساس مسئولیت، الزام و تکلیف به باقی ماندن در سازمان

در پژوهش حاضر تعریف مورد نظر ما از تعهد سازمانی معطوف به دیدگاه آلن و می یر از تعهد سازمانی است.

در مدلی که توسط آلن و می یر(۱۹۸۷) مطرح شده هر یک از این موارد به ترتیب چنین نامیده شده­اند. (Allen & Meyer, 1990, 1-18)

۱. تعهد عاطفی

۲. تعهد عقلانی یا مستم

۳. تعهد تکلیفی یا هنجاری

نقطه مشترک هر سه جز مذکور این است که تعهد یک حالت روانی بوده که در ابتدا روابط کارمند را با سازمان مشخص کرده و ثانیاً بطوری ضمنی اشاراتی مبنی بر تداوم یا قطع عضویت فرد در سازمان دارد.

تعهد عاطفی: بیانگر پیوستگی عاطفی و تعیین هویت کارمند با ارزشها و اهداف سازمان.

تعهد مستمر یا عقلانی: بیانگر هزینه­های ناشی از ترک سازمان و لذا اجبار به باقی ماندن در سازمان.

تعهد هنجاری : بیانگر احساس تکلیف، دین و الزام به باقی ماندن در سازمان است.

تئوری خاصی که ترنر ولارنس مبتنی بر پیش نیازهای شغلی ارائه کردند سنگ بنای چیزی را گذاشت که می توان بدان وسیله ویژگی های کار  را تعریف کرد و به رابطه بین انگیزش، عملکرد و رضایت شغلی  افراد پی برد. یعنی ریچارد هاکمن وگرگ الدهام توانستند الگوی ویژگی های شغلی را (بر آن اساس ) ارائه کنند (رابینز، ۱۳۸۳، ۹۲۸).