کد محصول: PMD97
تعداد صفحات : ۶۳ صفحه
فرمت فایل WORD
قیمت: ۱۵۰۰۰تومان
مبانی نظری ، ادبیات ، پیشینه تحقیق داخلی ، پیشینه تحقیق خارجی در مورد عدالت سازمانی
بخشی از متن
معنای لغوی عدالت
در بیشتر فرهنگها و کتابهای لغت به تعریف لفظی و لغوی کلمه عدل و عدالت توجه شده است که پرداختن به همه آنها به تفصیل بیش از حد می انجامد، لذا به برخی از آنها به اجمال اشاره می شود:
الف) فرهنگ فارسی معین: در این فرهنگ معانی زیر برای کلمه عدل و عدالت آمده است: ۱ – داد کردن، داد دادن، ۲ – نهادن هر چیزی به جای خود، ۳ – حد وسط میان افراط و تفریط، ۴ – دادگری، انصاف، عدالت مقابل ظلم، ۵ – داد، ۶ – اندازه و حد اعتدال (ندایی ۱۳۷۹، ۶).
ب) حضرت علی (ع) نیز عدل را قرار دادن هر امری در جای خود معنی می فرماید: العدل یضع الامور مواضعها (ندایی ۱۳۷۹، ۶).
ج) در مفردات راغب نیز در تعریف عدل آمده است: عدل= العداله و المعادله: لفظی است که در حکم و معنی مساوات است و به اعتبار نزدیک بودن معنی عدل به مساوات در آن مورد هم بکار میرود.
عدل و عدل= در معنی به هم نزدیکند ولی عدل در چیزهایی است که با بصیرت و آگاهی درک میشود و بکار میرود، مثل احکام. ولی واژه های عدل و عدیل در چیزهایی است که با حواس درک میشود مثل اوزان، اعداد و پیمانهها. پس عدل تقسیط بر اساس استقامت و کمال است. از این رو روایت شده است که “بالعدل قامت السموات و الارض” آگاهی و خبری است بر اینکه هر گاه رکنی از ارکان چهارگانه در عالم افزون بر دیگری یا کم از دیگری می بود جهان بنا بر مقتضای حکمت انتظام میداشت (ندایی ۱۳۷۹، ۷).
د) در فرهنگ فلسفی بحث مفصلی درباره ریشه لغوی و اصطلاحی عدالت یا صیغه فلسفی وجود دارد. عدالت در لغت به معنی راستی (استقامت) و در شریعت به معنی راستی در راه حق و دوری از مانع و برتری دادن عقل بر هواست. در اصطلاح فقیهان، عدالت پرهیز از گناهان بزرگ و اصرار نکردن در گناهان کوچک و راستگویی و پرهیز از دروغ و رعایت تقوا و دوری از افعال پست است (ندایی ۱۳۷۹، ۹).
۲-۱-۲ بحث مفهومی و اصطلاحی عدالت
بعد از ریشهیابی واژه لغوی عدالت،اینک با توجه به معنی لغوی به بررسی مفهومی و اصطلاحی آن پرداخته می شود. در اینجا با توجه به محدودیت تحقیق، بررسی آرا و افکار همه فیلسوفان و متفکران برای ارائه تعریف امکان ندارد لذا به بررسی عدالت در قرآن و سیره نبوی و اندیشههای امیرالمومنین (ع) و همچنین نظریه برخی از فیلسوفان مانند افلاطون و استاد مطهری اشاره خواهد شد:
۲-۱-۲-۱ عدالت در قرآن
مبنا و زیربنای تمامی اصول، در تمامی اندیشههای سیاسی اسلام عدالت است. آیات الهی اشاره دارند که پیامبران را با مشعلهای هدایت فرستادیم و به آنها کتاب و میزان دادیم تا عدالت را بر پا دارند (عمید زنجانی ۱۳۷۳، ۳۱۱). بنابراین چه بیانی رساتر از این که قرآن استقرار عدالت و گسترش آن را یکی از دو هدف اساسی و فلسفهی بعثت انبیا ذکر کرده و آن را از صفات الهی و بارزترین خصیصهی آفرینش و نیکوترین خصلت انسان معرفی کرده است.
الف) «ما رسولان را با براهین روشن به سوی انسان ها فرستادیم و به آنها کتاب و میزان دادیم تا عدالت را بر پا سازند[۱].»
ب) من مأمورم که عدالت را در میان شما برپا سازم[۲].»
ج) «عدالت را پیشه خود سازید؛ زیرا عدالت به تقوا و پاکی انسان نزدیکتر است[۳].»
د) «هرگاه در میان مردم حکم میکنید باید براساس عدالت باشد[۴].»
هـ) «خداوند به عدالت پیشگی فرمان دهد[۵].»
اساس حکمیت و حکم و حکومت در قرآن ایجاد قسط و عدل در جامعه است. از سوی دیگر کثرت آیاتی که دربارهی عدل و کلمات مترادف و متضاد این واژه است بیانگر اهمیت جایگاه این مفهوم در قرآن است. اصلیترین مترادفهای قرآنی کلمهی عدل که در قرآن آمدهاند و با آن ارتباط معنایی دارند، عبارتند از: قسط، قصد، استقامت، وسط، نصیب، حصه، میزان وغیره. همچنین جور – متضاد کلمه عدل – که خود نیز مترادف ظلم است، کمتر در قرآن آمده است. واژههای پیش گفته بارها در آیات قرآن به کار رفتهاند؛ مثلاً کلمه عدل و مشتقات آن ۲۹ بار، و کلمهی ظلم و انشقاقات آن بیش از ۲۹۰ بار در این کتاب آسمانی ذکر شده است. یک صد نص قرآنی پیرامون توصیه به عدالت و مفاهیم مترداف آن (قسط، میزان و …) نازل شده است.
مثلاً در تفسیر آیهی «و السماء رفعها و وضع المیزان»[۶] در تفسیر صافی آمده است:
«مقصود این است که در ساختمان جهان رعایت تعادل شده است، در هر چیز از هر مادهای به قدر لازم استفاده گشته و فاصلهها اندازهگیری شده است. همچنان که در حدیث نبوی آمده است: «بالعدل قامت السموات و الارض»[۷] نقطهی مقابل عدل به این معنا بیتناسبی است نه ظلم (جمعی از مولفان ۱۳۷۳، ۹۴).
پس نظام هستی بر عدل استوار شده و به تعبیر آیات کریمه قرآن، میزان که عبارت دیگر عدل است از یک سو در عالم کیهان و کل نظام هستی حاکم است و از سوی دیگر در نظام حیات انسان باید حاکم باشد تا از محور عدل تجاوز نشود: «الا تطغوا فی المیزان.»[۸]
پس بیتردید بر زندگی اجتماعی افراد در جامعه لاجرم باید نظمی حاکم باشد، زیرا استقرار نظم بر پدیدههای تکوینی و تشریعی مایهی حیات و زندگی است؛ یا به تعبیر دیگر فعالیت و موجودیت هر پدیدهای در گرو استقرار نظم است. اشاره به میزان، در آیهی شریفه، همان نظم حاکم بر پدیدههای تکوینی مورد نظر است، اما وسیلهای که بشر برای ایجاد و استقرار نظم در مسائل اجتماعی به کار گرفته است، برقراری حکومت و وضع قوانین و مقررات تشریعی است (اخوان کاظمی ۱۳۸۶، ۵۲).
فهرست مطالب
عدالت سازمانی ۴
معنای لغوی عدالت ۴
۲-۱-۲ بحث مفهومی و اصطلاحی عدالت ۴
۲-۱-۲-۱ عدالت در قرآن ۵
۲-۱-۲-۲ عدالت در سیرهی نبوی ۶
۲-۱-۲-۳ عدالت در اندیشه سیاسی امام علی (ع) ۱۰
۲-۱-۲-۴ عدالت از نظر افلاطون ۱۱
۲-۱-۲-۵ عدالت از دیدگاه شهید مطهری ۱۲
۲-۱-۳ عدالت صوری و ماهوی ۱۴
۲-۱-۴ عدالت طبیعی و حقوقی ۱۴
۲-۱-۵ مروری بر مبانی عدالت در فلسفه اجتماعی غرب ۱۵
۲-۱-۵-۱ یونان باستان ۱۵
۲-۱-۵-۲ اروپای پس از رنسانس ۱۵
۲-۱-۵-۳ غرب معاصر ۱۶
۲-۱-۵-۴ گستره عدالت در فرهنگ اسلامی ۱۶
۲-۱-۵-۵ فلسفه ۱۶
۲-۱-۵-۶ اخلاق ۱۷
۲-۱-۵-۷ فقه ۱۷
۲-۱-۵-۸ اجتماع و سیاست ۱۷
۲-۱-۶ موانع استقرار عدالت ۱۸
۲-۱-۷ عدالت اجتماعی ۱۸
۲-۱-۸ ابعاد عدالت اجتماعی ۱۹
۲-۱-۸-۱ برابری و مساوات ۱۹
۲-۱-۸-۲ قانون مندی ۲۰
۲-۱-۹ راهکارهای تامین عدالت اجتماعی ۲۱
۲-۱-۹-۱ قانون صحیح ۲۱
۲-۱-۹-۲ قانون گرایی ۲۱
۲-۱-۹-۳ اخلاق ۲۱
۲-۱-۹-۴ شایسته سالاری ۲۲
۲-۱-۹-۵ نظارت اجتماعی ۲۲
۲-۱-۹-۶ پیوند استوار حکومت و ملت ۲۳
۲-۱-۹-۷ زی مردمی داشتن کاگزاران نظام ۲۳
۲-۱-۹-۸ مبارزه با ستمگران ۲۳
۲-۱-۱۰ مفهوم عدالت سازمانی ۲۳
۲-۱-۱۱ تعریف عدالت سازمانی ۲۶
۲-۱-۱۲ مدل عمومی عدالت سازمانی ۲۷
۲-۱-۱۳ ابعاد عدالت در سازمان ۲۸
شکل (۲-۱): مؤلفه های عدالت سازمانی (ایوانسویچ و ماتسون ۱۹۹۶، ۵۶۷) ۲۸
۲-۱-۱۳-۱ عدالت توزیعی ۲۸
۲-۱-۱۳-۱-۱ نظریه برابری ۳۱
۲-۱-۱۳-۱-۲ واکنشهای افراد در مقابل برابری و نابرابری ادراک شده ۳۲
۲-۱-۱۳-۱-۳ کاربردهای مدیریتی نظریه برابری ۳۴
۲-۱-۱۳-۱-۴ مدل قضاوت عادلانه ۳۵
۲-۱-۱۳-۱-۵ معیارهای عدالت توزیعی ۳۶
۲-۱-۱۳-۲ عدالت رویه ای ۳۶
۲-۱-۱۳-۲-۱ راهکارهای درک عادلانه رویه ها ۳۷
۲-۱-۱۳-۳ عدالت تعاملی ۳۸
۲-۱-۱۴ طبقهبندی گرین برگ از عدالت ۳۹
۲-۱-۱۵ کانون های عدالت سازمانی ۴۱
۲-۱-۱۶ عوامل مؤثر بر درک عدالت در سازمان ۴۱
شکل (۲-۲): عوامل مؤثر بر درک عدالت در سازمان (امیرخانی ۱۳۸۷، ۹۳) ۴۲
۲-۱-۱۶-۱ پیامدهایی که شخص از سازمان دریافت می کند ۴۲
۲-۱-۱۶-۲ رویه های سازمانی ۴۲
۲-۱-۱۶-۳ خصوصیات ادراک کننده ۴۲
۲-۱-۱۶-۴ ویژگی های شخصیتی ۴۲
۲-۱-۱۶-۵ ویژگی های جمعیت شناسی ۴۳
۲-۱-۱۷ نتایج حاصل از درک عدالت در سازمان ۴۴
شکل (۲-۳): نتایج حاصل از درک عدالت در سازمان ( حسین زاده و ناصری ۱۳۸۶، ۲۰) ۴۴
۲-۱-۱۷-۱ عملکرد کاری ۴۴
۲-۱-۱۷-۲ رفتار شهروندی سازمانی ۴۵
۲-۱-۱۷-۳ رفتار خلاف انتظار و ترک شغل ۴۵
۲-۱-۱۷-۴ واکنش های نگرشی و احساسی نسبت به پیامدهای خاص، سازمان و سرپرست ۴۵
۲-۱-۱۷-۵ افزایش تعهد سازمانی ۴۶
۲-۱-۱۷-۶ رضایت شغلی و رضایت مشتری ۴۶
شکل (۲-۴): پیشآیندها و پیامدهای عدالت سازمانی (حسین زاده و ناصری ۱۳۸۶، ۲۰) ۴۸
۲-۱-۱۸ قوانین شش گانه برای استقرار عدالت سازمانی ۴۸
۲-۱-۱۹ مدیریت منابع انسانی و عنصر عدالت ۴۸
۲-۱-۱۹-۱ عدالت در استخدام افراد سازمان ۴۹
۲-۱-۱۹-۲ عدالت در طراحی نظام جبران خدمات ۴۹
۲-۱-۱۹-۳ عدالت در آموزش کارکنان ۵۰
۲-۱-۱۹-۴ عدالت در طراحی سیستم های انضباطی ۵۱
۲-۱-۱۹-۵ عدالت در اخراج کارکنان ۵۱
۲-۱-۱۹-۶ عدالت در طراحی نظامِ ارزیابی کارکنان (تعیین شایستگی) ۵۲
۲-۱-۲۰ موانع اجرای تحقق عدالت سازمانی ۵۳
شکل (۲-۵): موانع اجرای تحقق عدالت سازمانی (پورعزت ۱۳۸۸، ۳۳) ۵۳
۲-۱-۲۰-۱ تعریف نشدن اهداف و استراتژیها بر محور عدالت ۵۳
۲-۱-۲۰-۲ محیط ۵۴
۲-۱-۲۰-۳ اندازه سازمان ۵۴
۲-۱-۲۰-۴ ساخت قدرت و کنترل ۵۵
۲-۱-۲۰-۵ موانع آگاهانه ۵۶
۲-۱-۲۰-۶ موانع نا آگاهانه ( سوء ادراکات) ۵۶
بررسی تحقیقات انجام شده در مورد عدالت سازمانی ۵۸
۲-۳-۱-۱ تحقیقات انجام شده در داخل کشور ۵۸
۲-۳-۲-۲ تحقیقات انجام شده در خارج کشور ۶۰
منابع و مآخذ ۶۳
فهرست منابع فارسی ۶۳
فهرست منابع انگلیسی ۷۰